Comfortzone, stretchzone, stresszone. Handig om deze begrippen te kennen of weer even op te frissen. En natuurlijk toe te passen op je eigen (werk)situatie!
Hoe zat het ook alweer?
Comfortzone: het is hier fijn, aangenaam, comfortabel. Heerlijk. Je doet wat je goed kunt, het gaat je gemakkelijk af, op routine, je weet precies wat te verwachten, geen verrassingen. Hoe mooi dit ook klinkt, je leert hier niet. Waak ervoor dat deze cirkel niet kleiner wordt, dit gebeurt bijna automatisch omdat de wereld verandert.
Stretchzone: hier bevindt zich van alles wat je nog niet kent, nieuwe dingen. En nieuw betekent vaak ‘spannend’, ongemakkelijk zelfs. Uit je comfortzone stappen in het onbekende kan dus spannend aanvoelen. Maar het is heel belangrijk om regelmatig in je stretchzone te zijn, want hier zit groei voor je! ‘Stretchen’ is ook experimenteren, energie voelen, gemotiveerd zijn. Tijd doorbrengen in je stretchzone levert je een grotere comfortzone op.
Stresszone: de buitenste cirkel, ook wel ‘paniek-zone’ genoemd. Je doet bijvoorbeeld vanuit het niets iets wat heel spannend is, vb. een sprong van de skischans in Oberstdorf, al gebeurt dit niet zo vaak geloof ik hoor. Dit kan leiden dat je besluit nooit meer een schans af te springen (oké, dat hoeft nog niet zo’n ramp te zijn), het kan ook betekenen dat je besluit nooit meer iets heel nieuws te doen. Dat laatste is dan eigenlijk zonde, want je comfortzone kan hierdoor krimpen. Je zou best vanuit je stretchzone kunnen toewerken naar die skischanssprong. In de stresszone maak je dus op abrupte wijze kennis met je grenzen. En zoals vaak is geschreven: stress is an sich niet verkeerd, alleen vaak en langdurig is het slecht voor je gezondheid. Trouwens, je belandt zeker niet altijd in je stresszone door eigen keuzes, dit kan ook door je omgeving of omstandigheden (bijvoorbeeld onverwacht ontslag) komen.
Dus: wissel de comfortzone en stretchzone (bewust) af. Reflecteren kan mooi vanuit die eerste, evenals weer opladen, tot rust komen. Leren en groeien doe je een cirkel verder.
Waarom is die stretchzone zo belangrijk voor je duurzame inzetbaarheid?
- om je ‘employability’ op peil te houden. Employability is het vermogen om nu en in de toekomst verschillende werkzaamheden en functies adequaat te blijven vervullen, zowel in de eigen organisatie als ook in een andere organisatie of sector (De Vries, Gründemann, & Van Vuuren, 2001). En dat is nodig, want:
- ontwikkelingen volgen elkaar snel op, denk vb. aan technologische ontwikkelingen als de inzet van robots voor financiële mutaties en Google Virtual Assistent. Dit heeft impact op het werk en de banen van mensen hieromheen. Dit kan zowel in positieve als minder positieve zin zijn.
- werk verandert, banen veranderen of verdwijnen, er komen nieuwe banen, lees bijvoorbeeld de voorspellingen van experts over welke (nieuwe) beroepen gaan doorbreken in 2022.
- we werken langer door, dus het belang van lang gezond en met plezier je werk doen, neemt toe!
- in je stretchzone ontdek je dingen die je energie geven, maar ook energievreters, belangrijke informatie om vervolgens toe te passen in je dagelijks leven en werk. Die (mentale en fysieke) energie is belangrijk in het kader van je vitaliteit, ook een belangrijk onderdeel van duurzame inzetbaarheid. Onder vitaliteit wordt verstaan: het zich energiek, sterk en fit voelen, lang en onvermoeibaar door kunnen werken en beschikken over grote mentale veerkracht en doorzettingsvermogen (Schaufeli & Bakker, 2004).
Hoe kun je stretchen (zonder te stressen)?
- Gun jezelf ruimte om te groeien, spreek het naar jezelf uit, schrijf het op
ik deed dit toen ik als zelfstandige startte in 2019, ‘sprak’ mezelf als het ware toe (op papier) dat ik iets aanging wat spannend was en me vast ook in twijfelstand zou brengen. Op papier formuleerde ik wat ik in die situatie zou doen (het gevoel van twijfel toe staan, maar niet aan mezelf gaan twijfelen, dat is niet nodig en wat mijn talenten zijn). - Niet op alle terreinen tegelijk stretchen, ‘choose your stretches’ ; )
- Omring je met mensen die je steunen, met wie je je ervaring kunt delen
- Stretchen hoeft niet per se werkgerelateerd te zijn. Je kunt ook je voorzitterskills of netwerkvaardigheden vergroten door in de medezeggenschaps- of ouderraad van de school van je kinderen plaats te nemen. Of kleiner met de trein naar een voor jou onbekende stad gaan.
- Vraag jezelf af ‘vind ik het spannend?’ Zo ja: mooi! Een teken van de stretchzone. Voelt het meer als ’te spannend, te eng’? Kijk of je er nu aan toe bent, misschien kun je een stapje doen. Vb. eerst over kleine heuveltjes springen, tips en ervaringen van mensen vragen, in plaats van meteen die schans af.
Praktijkvoorbeeld: Raymond
Hij had jarenlang een leuke baan, maar het voelde de laatste tijd niet meer goed. Hij deed dit voor zijn gevoel meer voor anderen, dan voor zichzelf. Zijn energievoorraad slonk hard. Hij wil doen wat hij echt zelf wil doen, niet zozeer wat anderen goed vinden of ‘omdat het zo hoort’. Het kiezen voor het ontdekken van zijn eigen wensen en keuzes hierin maken, dat was zo makkelijk nog niet. Een stukje provocatief coachen hielp. Nadat hij de knoop doorhakte om zichzelf tijd te gunnen zijn verdere toekomst in zijn loopbaan te verkennen, heeft hij een persoonlijk contract opgesteld. Hierin schreef hij wat hij zichzelf wenst en gunt, waarom en ook hoe te handelen als hij zich er onrustig over voelt. Volledige commitment naar zichzelf toe!
Daarbij verzamelde hij ook mensen om zich heen, zijn supportersteam. Zijn vrouw, broer, dochter en wat goede vrienden spraken hun steun persoonlijk naar hem uit en ondertekenden zijn contract. En toen kon zijn ontdekkingstocht echt beginnen.
Grenzen verleggen in de bergen om te kunnen stretchen in het dagelijks leven
Ik ga dit voorjaar uit mijn comfortzone door de opleiding tot wandelcoach te volgen! Het voelt als stretchen omdat ik nieuwe dingen leer, enerzijds over wandelen, de impact van de natuur, de meerwaarde hiervan voor loopbaancoaching en ik leer en ontwikkel mezelf weer verder als coach. De stresszone ligt bij mij ook om de hoek, want ik wil dingen graag zo goed mogelijk doen en heb niet altijd scherp wanneer het goed is. Het helpt me dan om te bedenken dat ik mag leren en dat fouten maken of iets verkeerd inschatten nodig is voor mijn leerproces.
Stretchen doe ik ook in de bergen. Alpinetochten maken in de zomer, helpen me om in het dagelijks leven ook meer te durven.
Hoe zit het bij jou?
Overigens geloof ik dat de meeste mensen geregeld in de stretchzone zitten. Vaak onbewust. Wat denk je van wanneer je kind voor het eerst naar de opvang gaat, wanneer je voor het eerst alleen een reis maakt, je aanmeldt voor een (sport)cursus, etc. Of kleiner: afhankelijk van hoe je je sociaal beweegt, kan het kennismaken met nieuwe mensen spannend zijn.
Hoe vergroot jij jouw comfortzone?